بررسی کیفیت منابع آب منطقه شمال غرب اقلید با نگرش ویژه به آلودگی ناشی از مواد معدنی

آب مهمترین منبع طبیعی در جهان است که حیات و تداوم زندگی بدون وجود آن امکان¬پذیر نمی¬باشد. آب هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی مورد توجه است. امروزه در اکثر مناطق جهان آب زیرزمینی از اهمیت بالایی جهت تامین آب شیرین برخوردار است. مهمترین مشکلی که آب¬های زیرزمینی را تهدید می¬کند، آلوده شدن آن¬ها است، بطوریکه 80 درصد کل بیماری¬ها در کشورهای درحال توسعه دارای منشأ آب ناسالم¬اند، بنابراین حفظ منابع آبی از خطر آلودگی بسیار حائز اهمیت می¬باشد. هدف از انجام این پروژه ارزیابی کیفیت منابع آب منطقه شمال¬غرب شهرستان اقلید برای مصارف مختلف و تعیین اثر فعالیت¬های معدنی بر روی کیفیت آب این منابع است. در این پژوهش به منظور تعیین کیفیت آب؛ چاه¬های آب شرب فسارود، قنوات حسینک، مهرابگی، قزقونک، قناتک، چشمه معدن و قورماس¬بیگی ویژگی¬های کیفی آب شامل مولفه¬های کلسیم (ca2+)، سدیم (na+)، منیزیم (mg2+)، پتاسیم (k+)، کلر (cl-)، سولفات (so42-)، بی¬کربنات (hco3-)، هدایت الکتریکی(ec)، کل جامدات محلول (tds)، اسیدیته آب (ph) اندازه¬گیری و شاخص¬های سختی کل (th)، قلیائیت کل (ta)، نسبت جذب سدیم (sar) و درصد سدیم (% na) محاسبه شدند. همچنین عناصر کمیاب از قبیل نقره (ag)، آرسنیک (as)، کادمیوم (cd)، کبالت (co)، آنتیموان (sb)، قلع (sn)، تالیوم (ti)، وانادیوم (v)، آلومینیوم (al)، بر (b)، باریم (ba)، بریلیم (be)، کروم (cr)، مس (cu)، آهن (fe)، جیوه (hg)، لیتیم (li)، منگنز (mn)، مولیبدن (mo)، نیکل (ni)، سرب (pb)، سلنیوم (se)، سیلیس (si)، استرانسیم (sr) و روی (zn) با استفاده از دستگاه icp آنالیز شدند. در بررسی تغییرات زمانی کیفیت آب چاه¬های فسارود از آمار و اطلاعات موجود استفاده شد و شاخص¬های lsi (لانژلیه) و rsi (رایزنر) محاسبه شدند. نمونه¬های آب چاه¬های شماره 1، 2، 3 و 4 فسارود از نظر عناصر اصلی و شاخص¬های ph، ec و tds در دوره زمانی 1387-1392 در محدوده مجاز استاندارد who و ایران برای شرب مطلوب هستند. نمونه¬های آب بر اساس میانگین lsi و rsi دارای پتانسیل رسوبگذاری کم می¬باشند. چشمه معدن در بین منابع آب مورد مطالعه بیشترین میزان th، ec و tds را دارد و این مسئله به دلیل نزدیکی این چشمه به معدن کبالت تیدر است. منابع آب مورد مطالعه بر روی سازند¬های کربناته و آهکی قرار دارند. انحلال کانی¬های کربناته و آهکی در مقایسه با سایر کانی¬ها نقش تعیین¬کننده¬تری در شیمی آب منابع آب مورد مطالعه دارند. آنالیزنمونه¬های آب نشان داد که تمرکز بالای فلزات کمیاب در منابع آب به استثنای چشمه معدن مشاهده نمی¬شود. این موضوع بیانگر انحلال کم کانی¬ها و عدم تاثیر گسترده معدن کبالت در محدوده مورد مطالعه است. طبق نمودارهای شولر و ویلکوکس کیفیت منابع آب مورد مطالعه به جز چشمه معدن برای شرب و آبیاری مناسب می¬باشند.